Jesteś w ciąży i towarzyszy Ci lęk przed porodem – obawy, napięcie, nieuzasadniony niepokój? Okazuje się, iż ponad 73% kobiet w ciąży odczuwa lęk przed porodem (Stangret, Cendrowska, Szukiewicz, 2008). Badania pokazują, że nawet około 80% kobiet w ciąży doświadcza lęku w łagodnej postaci (Billert (2007). Wysokie nasilenie lęku, tzw. patologiczny lęk przed porodem, inaczej tokofobia (grec. tokos – poród) występuje u ok. 6-10% ciężarnych oczekujący na narodziny dziecka. W skrajnych przypadkach prowadzi on do zakończenia ciąży oraz całkowitego zaniechania współżycia (Hanley’a, 2012).
Lęk przed porodem może wpływać na jakość, a nawet sam przebieg porodu. Wpływa również na życie kobiet, które nie są w ciąży. Lęk przed porodem jest jednym z najistotniejszych czynników psychologicznych. Ma silny wpływ na samopoczucie mamy. Może zakłócać przebieg porodu i przyczyniać się do powikłań w czasie porodu (Perkin i in., 1993). Wysoki poziom lęku przed porodem może wzmagać odczucie bólu w czasie akcji porodowej (Reading, Cox, 1985). Może również niekorzystnie wpływać na stan noworodka zaraz po urodzeniu (Molfese, Bricker, 1987).
Lęk przed porodem, jak również długo utrzymujący się wysoki poziom stresu jest szkodliwy zarówno dla mamy, jak i dziecka. Może być odpowiedzialny za poród przedwczesny. Jeżeli mama doświadcza silnego i trwałego stresu, hormony stresu dostają się krwioobiegiem do macicy, wywołując taki sam stres u nienarodzonego dziecka. Z badań wynika, że matki, które doświadczyły ostrego i długotrwałego stresu częściej rodzą przedwcześnie. Urodzone przedwcześnie dzieci ważą poniżej średniej, są hiperaktywne, nadwrażliwe i mają większą skłonność do kolek (Kinsella, Monk, 2009).
Lęk przed porodem może mieć negatywny wpływ na stan emocjonalny kobiety w trakcie ciąży, a także jej doświadczenie porodu. Może również być przyczyną poporodowych problemów ze zdrowiem psychicznym. Lęk przeżywany w okresie ciąży często ma swoje konsekwencje w okresie po porodzie i może wpływać na jakość życia matki. Może obniżać jej zadowolenie z życia lub przyczyniać się do wystąpienie depresji poporodowej (Putyński, 1997).
Lęk przed porodem – czego się boimy?
Okres po poczęciu dziecka określany jest przez psychologów jako kryzys psychologiczny. Wymaga on od kobiety i rodziny przystosowania się do nowej sytuacji jaką jest przyjście dziecka na świat. Przyrównanie porodu “do sytuacji, z której nie ma odwrotu” wiąże się z brakiem gwarancji, że narodziny przebiegną pomyślnie. Kobiety boją się utraty kontroli, bólu porodowego, komplikacji i urazów w wyniku porodu – zarówno u siebie, jak i u dziecka. Obawiają się niezrozumienia ich uczuć, reakcji i potrzeb i braku wsparcia ze strony osób obecnych w czasie porodu. Jednocześnie odczuwają konieczność stawienia czoła swojemu lękowi. Poszukują także sposobów radzenia sobie z bólem, wsparcia i pomocy w zakończeniu porodu, również przez cesarskie cięcie (Wigert i in, 2020).
Różne oblicza lęku przed porodem
W sytuacji porodu kobietom towarzyszy również lęk przed nieznanym i poczucie braku możliwości przygotowania się na nieprzewidywalne okoliczności. Boimy się, że dziecko dozna krzywdy lub stresu, że nie poradzimy sobie z bólem. Obawiamy się, że stanie się nam krzywda w czasie porodu lub po porodzie. Boimy się tego, “co z nami zrobią”, że nie będziemy miały wpływu na podejmowanie decyzji dotyczących przebiegu porodu. Towarzyszy nam również lęk przed opuszczeniem i samotnością, że będziemy zdane na siebie w czasie narodzin dziecka.
Boimy się również, że nasze ciało nie jest zdolne do porodu. Boimy się, że stracimy nad sobą kontrolę. Na przykład będziemy przeklinać w czasie porodu, lub nie będziemy kontrolować czynności swojego ciała jak np. mimowolne oddanie kupy. Takie sytuacje są zupełnie normalne, odbierane jednak często jako coś wstydliwego, krępującego, paraliżującego. Dodatkowo, możemy również odczuwać nieuzasadniony lęk. Możemy mieć trudności w określeniu skąd się wziął nasz niepokój i o co w ogóle nam chodzi (Slade, Balling, Sheen, Houghton, 2019).
Najczęstsze przyczyny obaw kobiet
Jako najsilniejszą przyczynę lęku kobiety wskazują:
- ból w czasie porodu 93,8 %
- stan zdrowia dziecka 88,7 %
- przebieg porodu 71,3 %
- złe samopoczucie bezpośrednio po porodzie 60 %
- powikłania w okresie połogu 40 %
- pobyt w szpitalu 25 %
- problemy związane z pielęgnacją noworodka 23,6 %
- niepewność, czy umiejętności nabyte w szkole rodzenia uda się zastosować w praktyce 6,3 % (Bączyk, 2007).
W różnych krajach lęk przed porodem dotyczy różnych tematów np. Włoszki obawiają się głównie że na sali porodowej nie zapanują nad własnym zachowaniem. Szwajcarki, Węgierki i Finki boją się takiego przebiegu porodu, który zagrozi ich zdrowiu i zdrowiu ich dziecka. Polki najbardziej obawiają się o zdrowie dziecka (Nieminen, Stephansson, Ryding, 2009).
Kobiety, które wybierają bezdzietność zgłaszają częściej obawy związane ze zmianami w ich ciele. Obawiają się o utratę atrakcyjności. Boją się, że z powodu przyjścia na świat dziecka nastąpi zmiana w ich życiu seksualnym. Boją się również wzrostu wagi ciała po porodzie, pojawienia się rozstępów czy blizn (Studniczek, Kossakowska, 2020).
Co sprawia, że boimy się porodu?
Badania pokazują, że lęk przed porodem ma swoje źródło w słuchaniu traumatycznych historii porodowych, trudnych doświadczeniach poprzednich porodów, oraz myśleniu o poprzednim porodzie (Wigert i in., 2020). Robimy tzw. niedźwiedzią przysługę, dzieląc się z kobietami w ciąży traumatycznymi historiami porodowymi – naszymi lub zasłyszanymi. Robimy niedźwiedzią przysługę sobie czytając historie trudnych porodów, oglądając je w filmach etc. Dobra rada – przestań czytać i słuchać traumatycznych historii porodowych. Pozytywne historie znajdziesz na https://vivatporod.pl/, a narodziny w atmosferze ciepła i miłości zobaczysz min. tutaj Oczywiście mogą wydarzyć się różne sytuacje – warto oczekiwać najlepszego, ale również być przygotowanym na awaryjne sytuacje. To zupełnie zdrowe i naturalne podejście. Pamiętajmy, że ponad 90% naszych obaw nigdy się nie ziści, dlatego warto zadbać o swój spokój w czasie ciąży.
Nie mamy wpływu na to co się wydarzyło, jeśli chodzi o poprzedni poród (niezależnie czy był trudny czy nie). To, na co mamy wpływ, to to – czy doświadczenie, które przeżyłyśmy, będzie dla nas nauczycielem, czy źródłem lęku. Zachęcam Cię, jeśli masz za sobą trudny poród, zrób to dla siebie i skorzystaj z pomocy psychologa/ psychoterapeuty! Jestem tutaj, byś mogła wyciągnąć wnioski z poprzedniego porodu. Pomogę Ci zaopiekować się swoimi emocjami, byś mogła pójść dalej, w pełni wiary i sił w swoje możliwości. Jestem, bo chcę byś odzyskała zaufanie do swojego ciała i jego umiejętności.
Co można zrobić, by poradzić sobie z lękiem przed porodem?
Angielski położnik Grantly Dick-Read rozpowszechnił tzw. “koło Reada” obrazujące zależności między lękiem, a odczuwaniem bólu w czasie porodu. Zastanawiał się, dlaczego kobiety, które traktują poród jako coś naturalnego, nie zgłaszają silnych doznań bólowych w czasie narodzin. Okazało się, że lęk podczas porodu przyczynia się do wzrostu napięcia mięśniowego. Napięcie potęguje odczuwanie bólu, co z kolei prowadzi do nasilenia lęku. Odpowiednie przygotowanie do rodzenia może umożliwić przerwanie tego samonapędzającego się koła.
Przygotowanie do porodu umożliwia zmianę interpretacji bólu porodowego i tym samym sprawia, iż jest łagodniej odczuwany. Aktywny udział kobiety w porodzie pomaga łagodzić odczuwany ból i odpowiednio reagować na skurcze (Bączyk i in. 2011). W zmniejszeniu odczuwania lęku bardzo jest rozumienie dynamiki porodu – polecam szkołę rodzenia ze Strefa Mamy i Dziecka. Ważna jest również umiejętność relaksacji w czasie ciąży, nauka oddychania i praca z ciałem. Ważne jest nastawienie do porodu oraz przekonania związane z ciążą i porodem. Także Twoje odczucia w związku z narodzinami dziecka i sposób w jaki radzisz sobie emocjami i myślami (Dick-Read, 2013). Oczywiście ogromne znaczenie mają również partner, rodzina i przyjaciele, położna, doradca laktacyjny, fizjoterapeuta i lekarz. To Twoja grupa wsparcia – ludzie na których możemy liczyć w dobrych i trudnych chwilach. Oni są również źródłem naszego poczucia bezpieczeństwa.
Przygotuj się ze mną do porodu – wyzwanie
Jak wiesz, jestem w ciąży. Słowa, które teraz napiszę kieruję również do kobiet w ciąży. Z myślą o Was, o nas – kobietach, mamach w ciąży stworzyłam wyzwanie “Przygotuj się ze mną do porodu”. Wyzwanie jest moim prezentem dla mam w ciąży, w tym także dla mnie. Znajdziesz w nim zarówno rzetelną wiedzę, jak i troskę, czułość i miłość. Wyzwanie będzie okazją do podróży w głąb siebie, utulenia swoich lęków i obaw. Liczę na to, że będzie inspiracją do dobrych myśli o ciąży i porodzie i do dobrych zmian. Zapraszam Cię gorąco do udziału! Wyzwanie rozpocznie się 17.09.2022 i potrwa dwa tygodnie. Więcej informacji i zapisy TUTAJ
Cieszę się na nasze spotkanie, Twoje lęki i obawy nie muszą być takie straszne i przytłaczające.
Zaufaj mi, nie jesteś sama – jestem tu dla Ciebie!
Z miłością, Kamila
